Faszcze

Przodkami tutejszego rodu była szlachta pruska. W XIII wieku, po upadku plemion pruskich podbitych przez Krzyżaków, wielu z nich wyemigrowało do Polski. Niektórzy zamieszkali później w pobliskiej gminie Kobylin i Zawady, ich potomkowie przyjęli herb Prus. Rycerze z tej wsi zwali się Faszczami lub Faszczyńskimi i pieczętowali się herbem Prus II. Początkowo mieszkali w miejscowości Faszcze Jabłoń, która leży w gminie Wysokie Mazowieckie, a pierwotnie należała jeszcze do Księstwa Mazowieckiego i Mazowsza. Leżała tuż nad granicą z Podlasiem (Wielkie Księstwo Litewskie). Granica ta biegła poprzez Faszcze Jabłoń do wsi Undy Czarnowo i Czochanie Góra (po stronie mazowieckiej). Obecna granica między powiatem wysokomazowieckim i zambrowskim biegnie dokładnie wzdłuż tej dawnej granicy ustalonej jeszcze w XV wieku. Wyjątkiem jest właśnie Faszcze Jabłoń, która kiedyś leżała na Mazowszu, inaczej niż reszta wsi gminy Wysokie Mazowieckie. Właśnie tu początkowo mieszkali osadnicy z Prus, lecz „Już w XV stuleciu jedna jej [rodu] gałąź przesiedliła się na Podlasie, gdzie nabywszy posiadłość w ziemi bielskiej, założyła osadę z nazwą Faszcze lub Faszczewo. W XVII stuleciu jedna ich linia wzięła nazwisko Faszczewski, druga została się przy dawnem nazwisku Faszcz”.
Pierwszych danych o Faszczach dostarczają akty sądowe z początkowych lat XVI wieku. W 1503 roku notuje się Mikołaja, syna Andrzeja z Faszczy (de Faszcze). Rok później Mikołaj, Wojciech i Mroczesław, synowie Andrzeja, zawarli umowę dziedziczenia dóbr po ojcu. Natomiast w 1548 roku Piotr, syn Jakóba, układa się z bratankiem swoim Stanisławem, synem Macieja. W następnych latach wymienia się jeszcze Zachariasza, syna Pawła (1558); Rafała, syna Dobka (1562). W latach sześćdziesiątych XVI stulecia dziedzicami wsi byli między innymi: Mroczesław, syn Marcina i Erazm, syn Wojciecha. Mieszkali również w wielu okolicznych wsiach, ponieważ akta przysięgi na wierność wymieniają licznych Faszczów: Macieja, Wojciecha i Jana, synów Jana, Idziego, syna Dobka, Klemensa i Macieja, synów Jakuba, Pawła, syna Wojciecha, Kazimierza, syna Erazma, Mikołaja, syna Leonarda; Marka, Stanisława i Jana, synów Michała. Gabryela syna Mojżesza, Mateusza, syna Marka, Jerzego, syna Dobiesława i Stanisława, syna Macieja.
Dane z 1590 roku informują, że dziedziczyli tutaj: Jan, Fryderyk, Wojciech i Krzysztof, synowie Mikołaja: Stanisław, Gabryel, Krzysztof, Kasper, Jan i Wojciech, synowie Mojżesza, Jan i Marcin, synowie Leonarda, Jerzy, syn Dobiesława, Klemens, Maciej, Jan, Stanisław, Wojciech i Adam, synowie Jakuba, Idzi, Rafał i Franciszek, synowie Bronisza, Michał, syn Stanisława, Bartłomiej i Mikołaj, synowie Pawła, Stefan, syn Macieja, Franciszek i Stanisław, synowie Michała, Maciej i Jan, synowie Jana i Jerzy, syn Marcina.
Zatem była to już liczna rodzina. Niektórzy z nich dochodzili do pewnych stanowisk. Notowano w końcu XVI wieku Marcina Faszcza, proboszcza w Zawadach oraz Macieja, plebana w Białymstoku.
Wioska była zamieszkała przez bardzo liczną szlachtę, wielu z nich emigrowało z braku ziemi. Spora liczba Faszczów wyjechała na Litwę i Ukrainę, niektórzy z nich doszli do pewnych stanowisk ziemskich i majątku właśnie tam.
Niektórzy z Faszczów zwali się potem Faszczewskimi. W 1580 roku w tej wsi notuje się Franciszka i Stanisława Faszczów, synów Michała – ale już Marcin, syn Franciszka, zwał się Faszczewskim. Był to dosyć bogaty szlachcic, posiadał nawet własnych poddanych chłopów (jednego z nich sprzedał). Tenże Marcin kupił też od swego brata dodatkowe działy w tej wsi. Brat Marcina, po sprzedaniu ziemi, wyjechał na Ukrainę – również zwał się Faszczewskim. Z 1628 roku pochodzi zapis o procesach sądowych Faszczewskich w Winnicy. Stanisław Faszczewski i dzieci jego: Szymon, Samuel, Jan, Aleksander, Katarzyna i Maryna, procesowani 1628 r. przez Grzegorza Podczaskiego, o niedotrzymanie umowy co do małżeństwa z Katarzyną Faszczewską i skazani wyrokiem sądu winnickiego, na zapłacenie 6,000 fl. zrządzonych szkód.
Z czasem większość Faszczów w tej wsi przyjęła nazwisko Faszczewski. Herbarz A. Bonieckiego zapisał o nich następujące informacje: Dominik, syn Jana, dziedzic na Faszczach i Kalinowie, brat Marcina, Jezuity, zabezpieczył 1679 r. sumę żonie swej; Zuzannie z Ciechanowieckich, córce Adama. Tenże Dominik żonaty był 2-o v. z Katarzyną Kruszewską 1685 r. Paweł, syn Tomasza, zabezpieczył 1718 r. sumę żonie swej, Konstancyi Makowskiej, córce Bartłomieja. Marcin, miecznik mielnicki 1755 r., Piotr, syn Wojciecha, a wnuk Mateusza, sprzedał 1783 r. część swoją na Faszczach bratankowi swemu Józefowi, synowi Krzysztofa i Petronelli z Wojdanowskich. Tomasz, syn Antoniego, na Faszczach Faszczewski, nabył części na Kalinowe 1793 r.. Jan Faszczewski, dziedzic na Faszczach 1685 roku. Michał procesowany przez Błońską 1720 r. Warto dodać, że niektórzy Faszczewscy doszli do pewnych majątków w tej okolicy. W XVIII wieku posiadali działy w Sokołach.
Zatem Faszczowie i Faszczewscy mieszkali tu w XVIII wieku, również w XIX wieku się ich notuje. W pierwszej połowie tegoż stulecia wielu potomków tego rodu wylegitymowało się z pochodzenia szlacheckiego, był wśród nich Jan Marcin – syn Józefa, prawnuk Grzegorza, mieszkańca tej wsi. Faszcze od początku należały do parafii Sokoły i również do tej parafii włączono wieś po 1867 roku. W 1891 roku notowano tu 36 drobnych gospodarstw na 133 ha ziemi, średnie gospodarstwo miało obszar 3,7 ha. W 1921 roku w tej wsi naliczono 31 domów i 172 mieszkańców.