Biorąc pod uwagę rosnącą presję człowieka na środowisko naturalne (wyrażoną m.in. przez postępującą zabudowę na obszarach w bliskim sąsiedztwie lasu oraz zwiększającą się penetrację lasów przez człowieka poprzez turystykę pieszą i rowerową, grzybobranie itp.), a także zwiększenie się liczebności wilka, coraz częściej dochodzi do bezpośredniej styczności wilków z ludźmi, również na terenach, na których od dawna nie był widywany. Zgłaszane są incydenty z wilkami nieuciekającymi przed człowiekiem, pojawiającymi się w pobliżu zabudowań mieszkalnych i niekiedy atakującymi psy na posesjach.
Zważywszy na możliwość nagłego wystąpienia niebezpiecznych sytuacji z udziałem wilka, warto aby w każdej gminie, w której istnieje takie ryzyko, ustalić odpowiednie procedury, które ułatwią szybkie i skuteczne działanie. W tym celu zaleca się:
1. W gminie należy wytypować odpowiednie osoby do płoszenia drapieżników, szczególnie wilków i wyposażyć ich w karabinki na kule gumowe, aby płoszenie było skuteczne.
2. Nawiązać współpracę z podmiotami/osobami będącymi w stanie szybko zareagować w razie wystąpienia nagłej sytuacji, wymagającej schwytania lub eliminacji wilka stwarzającego zagrożenie – lekarze weterynarii posiadający broń Palmera lub członkowie PZŁ posiadający uprawnienia do posiadania broni palnej.
3. Weryfikować wszelkie informacje – często zgłoszenia są emocjonalne i nie uprawdopodobniają ryzyka niebezpieczeństwa, np. dotyczą obserwacji wilka z samochodu lub w trakcie spaceru w lesie. Jeżeli okoliczności na to pozwalają zaleca się dokumentować nietypowe, agresywne zachowania wilka (np. poprzez nagranie filmu telefonem komórkowym).
4. W sytuacjach rzeczywiście niebezpiecznych (np. wilk na posesji prywatnej, między zabudowaniami, niereagujący na próby płoszenia) należy złożyć ustny wniosek dot. umyślnego zabicia zwierzęcia na nr tel. 669-660-648, wskazując podmiot, o którym mowa w pkt 2, który dokona eliminacji. Podany numer należy do Zastępcy Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i jest dostępny w każdy dzień tygodnia, niemniej należy podkreślić, aby korzystać z niego tylko w pilnych, uzasadnionych przypadkach.
5. Powiadomić podmiot, o którym mowa w pkt 2, aby niezwłocznie dokonał eliminacji wilka.
6. Po odstrzale sporządzić dokumentację fotograficzną zabitego zwierzęcia, a także sporządzić protokół zawierający informacje świadczące o spełnieniu wszystkich warunków zezwolenia. W szczególności należy przedkładać informacje na temat: wieku, płci, ewentualnych widocznych zmianach chorobowych, dokładnej lokalizacji zabicia zwierzęcia, przyczyn wytypowania odstrzelonego osobnika, podjętych prób płoszenia zwierzęcia i jego reakcji, lub powodu niepodejmowania takich prób.
7. Złożyć informację o wykorzystaniu zezwolenia (lub jego niezrealizowaniu) w terminie określonym w protokole z udzielenia decyzji ustnej.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z ustawą z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz. U. z 2023 r., poz. 202 z późn. zm.) funkcjonariusze i żołnierze formacji i służb w niej wymienionych są uprawnieni do wykorzystywania niektórych rodzajów środków przymusu bezpośredniego wobec zwierzęcia.
Jak bowiem wynika z art. 12 ust. 2 ww. ustawy, „środki przymusu bezpośredniego, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b-d, pkt 5, 7, 8 i 11-13, można wykorzystać także wobec zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby”. Ponadto zgodnie z art. 47 pkt 5 ww. ustawy, broń palną można wykorzystać w przypadku podjęcia działań związanych z unieszkodliwieniem zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby. Zatem, w przypadku zaistnienia bezpośredniego zagrożenia spowodowanego przez zwierzę podlegające ochronie gatunkowej, jeżeli jest to zasadne w danej sytuacji, należy powiadomić właściwe służby. Oczywiście należy zaznaczyć, że podstawową zasadą w administracji publicznej jest zasada pisemności. Decyzje ustne mogą więc być wydane w absolutnie wyjątkowych, trudnych do przewidzenia przypadkach.